Cyrillization of Polish
The Cyrillization of Polish has been practised in many forms and began in the mid-19th century in the Russian Empire. Between 1772 and 1815, the Russian Empire seized about four fifths of Poland-Lithuania, where Polish was the leading official language. Polish remained the official language of the incorporated Polish-Lithuanian territories until the late 1830s. Later, it was gradually replaced with Russian through the mid-1860s. A middle stage for the transition was the use of the Russian-style Cyrillic for writing Polish.[1]
Russian Cyrillization of Polish
The system of the Cyrillization of Polish, as employed in today's Russia, emerged during the 1970s in the postwar Soviet Union. It is a form of transcription.[2]
New Polish Cyrillic
Since the early 1990s Polish-language religious books produced for Catholics in western Belarus (i.e. Hrodno Diocese) have been published in the newly-devised Polish Cyrillic, which is largely based on the Russian form of this alphabet.[3]
Jusowica
The alphabet that uses Old Church Slavonic "Yus" to convey Polish nasal vowels is called cyrylica polska or simply jusowica.[4] This version of Polish Cyrillic contains 46 letters.
| ЮСОВИЦА чыли цырылица пољска[4] | ||
|---|---|---|
| Polish: JUSOWICA – czyli cyrylica polska | ||
| Cyrillic | Latin | |
| А | а | a |
| Б | б | b |
| В | в | w |
| Г | г | g |
| Д | д | d |
| Ѕ | s | dz |
| Ђ | ђ | dź, dzi |
| Е | е | je, ie |
| Ё | ё | jo, io |
| Ж | ж | ż |
| З | з | z |
| Һ | һ | h |
| И | и | i |
| Й | й | j |
| К | к | k |
| Л | л | ł |
| Љ | љ | l |
| М | м | m |
| Н | н | n |
| Њ | њ | ń |
| О | о | o |
| П | п | p |
| Р | р | r |
| Р̈ | р̈ | rz |
| С | с | s |
| Т | т | t |
| Ћ | ћ | ć, ci |
| У | у | u |
| Ф | ф | f |
| Х | х | ch |
| Ѡ | ѡ | ó |
| Ц | ц | c |
| Ч | ч | cz |
| Џ | џ | dż |
| Ш | ш | sz |
| Щ | щ | szcz |
| Ъ | ъ | |
| Ы | ы | y |
| Ь | ь | |
| Э | э | e |
| Ю | ю | ju, iu |
| Я | я | ja, ia |
| Ѧ | ѧ | ę |
| Ѫ | ѫ | ą |
| Ѩ | ѩ | ję, ię |
| Ѭ | ѭ | ją, ią |
Examples of the use of a hard sign (ъ): съинус, лъикэнд.
Examples of the use of a soft sign (ь):
| Cyrillic | Latin | Notes | |
|---|---|---|---|
| Сь | сь | ś | |
| Щь | щь | ść | |
| Дь | дь | dź | instead of ђ |
| Ль | ль | l | instead of љ |
| Нь | нь | ń | instead of њ |
| Ць | ць | ć | instead of ћ |
| Ть | ть | ć | instead of ћ, ць |
Sample words
| Latin script | Cyrillic script[5] | English translation |
|---|---|---|
| chłopiec | хлопєц | boy |
| dziękuję | дѩкуѩ | thank you |
| dzień dobry | дєњ добри | good morning |
| Gdańsk | Гданьск | Gdańsk |
| między | мѩѕи | between |
| polski | поʌскі | Polish |
| przeważający | пр̌еважаѭци | prevalent |
| Rosja | Росъя | Russia |
Sample texts
Universal Declaration of Human Rights, Article 1
| Latin script | Cyrillic script (version 1)[6] | Cyrillic script (version 2)[5] |
|---|---|---|
| Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swojej godności i prawach. Są obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec siebie w duchu braterstwa. | Вшысцы лудзе родзѫ сиѧ волни и ро́вни в својеј ґодносˊци и правах. Сѫ обдарзэни розумэм и суменем и повинни постѧповаћ вобэц себе в духу братэрства. | Вшисци ʌудє роѕѫ сѩ воʌні і ро́вні в своєй годнос́ці і правах. Сѫ обдар̌ені розумем і сумєнєм і повінні постѧповаћ вобец сєбє в духу братерства. |
The Lord's Prayer
In Polish Cyrillic:
Ойчэ наш, ктурысь ест в небе, сьвенць се Име Твое, пшыйдзь Крулество Твое, боньдзь воля Твоя, яко в небе так и на земи. Хлеба нашэго повшэднего дай нам дзисяй. И одпусьць нам нашэ вины, яко и мы одпушчамы нашым виновайцом. И не вудзь нас на покушэне, але нас збав одэ злэго. Амэн.[7]
In the Polish Latin alphabet:
Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się Imię Twoje, przyjdź Królestwo Twoje, bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Amen.
References
- cf А. Ф. Гильфердинга.1871. "Общеславянская азбука с приложением образцов славянских наречий". Санкт-Петербург.
- А. 3. Скрипниченко and Н. К. Тарасюк. Инструкция по русской передаче географических названий Польши. Moscow: Nauka.
- "The New Polish Cyrillic in Independent Belarus". Tomasz Kamusella.Colloquia Humanistica. 2019. Vol 8. (pp 79–112).
- ЮСОВИЦА — чыли цырылица пољска.
- https://omniglot.com/conscripts/polishcyrillic2.htm
- https://omniglot.com/conscripts/polskizcyrylica.htm
- p 3 in: Крыштопік, Тадэвуш / Kryshtopik, Tadevush [=Krysztopik, Tadeusz]. 2015. Pacierz. Katechizm' [Prayers. Catechism] (4th edition). Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 9789856940760.